Αντιμετώπιση του άγχους αποχωρισμού σε βρέφη και νήπια

Το άγχος αποχωρισμού είναι μια φυσιολογική φάση στην ανάπτυξη των μικρών μας θησαυρών, που εμφανίζεται συνήθως κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Όταν η ώρα του αποχωρισμού πλησιάζει, τα μικρά μας μπορεί να εκφράσουν την ανησυχία τους με τρόπους που μας λιώνουν την καρδιά – κλάματα, γαντζώματα στο πόδι, ή αυτή η γλυκιά αλλά γεμάτη ανησυχία ματιά που μοιάζει να λέει «Μαμά, πού πας;». 

Παρόλο που η αντίδραση αυτή είναι απολύτως φυσιολογική, μπορεί να φέρει άγχος τόσο στα παιδιά όσο και στις μαμάδες (ναι, ακόμη και οι πιο ψύχραιμες μαμάδες το νιώθουν!). 

Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε τις αιτίες του άγχους αποχωρισμού, τα συμπτώματά του, και φυσικά, θα προτείνουμε πρακτικές και fun στρατηγικές για να κάνουμε αυτή τη φάση λίγο πιο εύκολη για όλους.

Τι είναι το άγχος αποχωρισμού;

Το άγχος αποχωρισμού είναι το συναισθηματικό rollercoaster που βιώνει το παιδί μας όταν αποχωρίζεται τους γονείς του ή κάποιο πρόσωπο που αγαπά πολύ (δηλαδή, εσάς!). Είναι ένα από τα ναμενόμενα σκαλοπάτια της ανάπτυξης, που συνήθως ξεκινά γύρω στους 6-8 μήνες και μπορεί να κρατήσει μέχρι τα πρώτα του γενέθλια (και ίσως λίγο παραπάνω). Παρόλο που μπορεί να είναι δύσκολο να το διαχειριστούμε, είναι ένα σημαντικό βήμα για το μικρό σας, καθώς μαθαίνει να νιώθει ασφάλεια ακόμη και όταν δεν είστε δίπλα του (εδώ μπαίνουν τα μεγάλα αποθέματα υπομονής μας!).

Αιτίες του άγχους αποχωρισμού

Αναρωτιέστε γιατί ο μικρός σας άγγελος δυσκολεύεται τόσο να σας αφήσει; Μην ανησυχείτε – υπάρχουν καλές, φυσιολογικές εξηγήσεις για αυτό:

1. Ανάπτυξη του δεσμού προσκόλλησης: Τα μωρά μας αναπτύσσουν έναν ισχυρό δεσμό με εμάς (ειδικά με τη μαμά, που συχνά είναι το κέντρο του κόσμου τους). Αυτός ο δεσμός είναι που τους δίνει την αίσθηση ασφάλειας. Έτσι, είναι φυσικό να ανησυχούν όταν η μαμά απομακρύνεται – είναι σαν να τους παίρνουν το αγαπημένο τους κουβερτάκι!
2. Αντίληψη της διαρκούς ύπαρξης (object permanence): Μεταξύ των 6 και 8 μηνών, οι μικροί μας εξερευνητές αρχίζουν να κατανοούν ότι τα αντικείμενα και οι άνθρωποι συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμη κι όταν δεν είναι στο οπτικό τους πεδίο. Αυτό σημαίνει ότι καταλαβαίνουν ότι λείπετε, αλλά δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν πότε θα επιστρέψετε. 
3. Φόβος του άγνωστου: Όταν το παιδί σας αποχωρίζεται, μπορεί να αισθάνεται σαν να μπαίνει σε ένα άγνωστο και τρομακτικό μέρος, (σκέψου το σαν να είσαι σε ένα ξένο πάρτι και δεν ξέρεις κανέναν – δύσκολο, ε;). Αισθάνεται λοιπόν ανασφάλεια και φόβο για το άγνωστο περιβάλλον ή για τα άτομα που το περιβάλλουν.
4. Μεγάλες αλλαγές στη ζωή του παιδιού: Μετακομίσεις, η πρώτη μέρα στον παιδικό σταθμό ή η άφιξη ενός νέου μέλους στην οικογένεια μπορεί να ενισχύσουν το άγχος αποχωρισμού, καθώς το μικρό σας μπορεί να αισθανθεί ότι χάνει την αποκλειστική προσοχή των γονιών του.

Συμπτώματα του άγχους αποχωρισμού

Τα συμπτώματα του άγχους αποχωρισμού ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και τη διάρκεια του αποχωρισμού. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

1. Κλάμα και ταραχή: Τα παιδιά που βιώνουν άγχος αποχωρισμού συχνά κλαίνε έντονα όταν αποχωρίζονται από τους γονείς τους κι αυτό το γοερό κλάμα είναι ο τρόπος του μικρού σας να σας πει «Μαμά, μην φεύγεις!».
2. Απόρριψη του αποχωρισμού: Το παιδί μπορεί να αντιδράσει αρνητικά όταν αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται να μείνει μόνο του, π.χ. κρατώντας σφιχτά τον γονιό ή αρνούμενο να φύγετε από το δωμάτιο και να μείνει μόνο του.
3. Δυσκολία στον ύπνο: Μερικά παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται να κοιμηθούν όταν δεν είστε κοντά. Όλοι ξέρουμε ότι το να βάλουμε το μικρό μας για ύπνο μπορεί να είναι μια αποστολή από μόνη της, και με το άγχος αποχωρισμού, η αποστολή γίνεται ακόμη πιο... περιπετειώδης.
4. Σωματικά συμπτώματα: Ορισμένα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν σωματικά συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, στομαχόπονο ή αίσθηση ναυτίας.
5. Αλλαγές στη συμπεριφορά: Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν μεταβολές στη συμπεριφορά τους, όπως έντονη προσκόλληση στους γονείς, επιθετικότητα ή απομόνωση, προκειμένουν να διαχειριστούν το άγχος τους.

Αντιμετώπιση του άγχους αποχωρισμού

Μην ανησυχείτε – υπάρχουν τρόποι να κάνουμε τον αποχωρισμό λίγο πιο εύκολο για το μικρό σας αλλά και για εσάς! Η αντιμετώπιση του άγχους αποχωρισμού απαιτεί κατανόηση, υπομονή και υποστήριξη από τους γονείς και τους φροντιστές. Ας δούμε ορισμένες στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν:

1. Δημιουργία μιας ασφαλούς και προβλέψιμης ρουτίνας

Η καθιέρωση μιας σταθερής ρουτίνας για τομικρό σας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του άγχους αποχωρισμού. Οι ρουτίνες προσφέρουν στα παιδιά μια αίσθηση ασφάλειας και προβλεψιμότητας, καθώς γνωρίζουν τι να περιμένουν. Ενσωματώστε στην καθημερινή ρουτίνα σταθερές ώρες για γεύματα, ύπνο και παιχνίδι. Ειδικά για την ώρα του αποχωρισμού, μπορείτε να δημιουργήσετε μια συγκεκριμένη διαδικασία, όπως ένα ειδικό φιλί ή μια αγκαλιά, μπορεί να γίνει το μαγικό σας κόλπο για να συνδέσει ο μικρός σας τον αποχωρισμό με κάτι θετικό. 

2. Σταδιακή εξοικείωση με τον αποχωρισμό

Αν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να εισάγετε σταδιακά το παιδί σας σε καταστάσεις όπου θα χρειαστεί να σας αποχωριστεί σταδιακά, σαν ένα παιχνίδι. Ξεκινήστε με μικρούς αποχωρισμούς για σύντομα χρονικά διαστήματα και αυξήστε σταδιακά τη διάρκεια. Για παράδειγμα, αφήστε το παιδί με έναν έμπιστο φροντιστή για λίγα λεπτά και επιστρέψτε. Σταδιακά, αυξήστε το χρόνο που μένει μόνο του, δίνοντάς του έτσι την ευκαιρία να συνηθίσει τον αποχωρισμό και να καταλάβει ότι πάντα θα επιστρέφετε. 

3. Ενθάρρυνση της ανεξαρτησίας

Ενθαρρύνετε το παιδί σας να αναπτύξει ανεξαρτησία μέσα από δραστηριότητες που μπορεί να κάνει μόνο του. Μέσα από το παιχνίδι, τις ομαδικές δραστηριότητες ή ακόμα και τις μικρές δουλειές στο σπίτι, το παιδί μαθαίνει να νιώθει ότι μπορεί να καταφέρει πράγματα και μόνο του.

4. Σαφείς και ήρεμες αποχωρήσεις

Όταν έρθει η στιγμή του αποχωρισμού, προσπαθήστε να το κάνετε σύντομα, ήρεμα και γλυκά. Μην παρατείνετε την αποχώρηση και μην επιστρέφετε συνεχώς για να ελέγξετε το παιδί, καθώς αυτό μπορεί να εντείνει το άγχος του. Δώστε στο παιδί σας ένα σταθερό και ήρεμο μήνυμα ότι θα επιστρέψετε σύντομα και ότι είναι ασφαλές. 

5. Δημιουργία θετικών συνειρμών

Προσπαθήστε να συνδέσετε τον αποχωρισμό με κάτι θετικό ή με κάτι που το παιδί αγαπά. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μια αγαπημένη δραστηριότητα ή ένα παιχνίδι που θα ασχοληθεί το παιδί κατά τη διάρκεια της απουσίας σας. Μπορείτε επίσης να δώσετε στο παιδί σας ένα μικρό αντικείμενο που του θυμίζει εσάς, όπως μια φωτογραφία ή ένα αγαπημένο παιχνίδι, για να νιώθει συνδεδεμένο μαζί σας ακόμα και όταν δεν είστε κοντά. 

Βρείτε στο Coolclub.gr την καλύτερη συλλογή από παιχνίδια!

6. Συνεργασία με τους φροντιστές

Βεβαιωθείτε ότι οι φροντιστές του παιδιού σας γνωρίζουν τις ανάγκες του και ακολουθούν την ίδια προσέγγιση με εσάς. Μια ομαλή μετάβαση είναι το κλειδί για να μειωθεί το άγχος αποχωρισμού και να διατηρηθεί η ηρεμία (για όλους!).

7. Αναγνώριση και αποδοχή των συναισθημάτων του παιδιού

Δείξτε στο μικρό σας ότι καταλαβαίνετε πώς νιώθει. Δώστε του την ευκαιρία να εκφράσει το άγχος του, και αγκαλιάστε το με κατανόηση. Μερικές φορές, όλα αυτά που χρειάζεται είναι να ξέρει ότι η μαμά το καταλαβαίνει απόλυτα.

8. Σταθερή και θετική επικοινωνία

Μιλήστε στο μικρό σας για τον αποχωρισμό με ήρεμο και θετικό τρόπο. Εξηγήστε του πού πηγαίνετε και πότε θα επιστρέψετε. Η σταθερότητα και η θετική προσέγγιση θα βοηθήσουν το μικρό σας να καταλάβει ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

9. Αποφυγή ξαφνικών αλλαγών

Προσπαθήστε να μην κάνετε ξαφνικές αλλαγές στη ρουτίνα του μικρού σας. Όσο πιο προβλέψιμη είναι η ημέρα του, τόσο πιο ήρεμο θα είναι. Ενημερώστε το εκ των προτέρων για οποιαδήποτε αλλαγή, όπως την πρώτη μέρα στον παιδικό σταθμό ή την άφιξη μιας νέας νταντάς.

10. Αναζήτηση βοήθειας (αν χρειάζεται)

Αν το άγχος αποχωρισμού συνεχίζει να είναι έντονο, μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Ένας παιδίατρος ή παιδοψυχολόγος μπορεί να σας προσφέρει την υποστήριξη που χρειάζεστε για να αντιμετωπίσετε αυτή τη φάση με επιτυχία.

Υπομονή, μαμάδες και συνέπεια! Το άγχος αποχωρισμού είναι μια φυσιολογική φάση της ανάπτυξης και κάθε παιδί την αντιμετωπίζει με τον δικό του ρυθμό. Η συνέπεια στις ρουτίνες και στις στρατηγικές που ακολουθείτε βοηθά το μικρό σας να νιώθει ασφάλεια και να προσαρμόζεται πιο εύκολα. Και θυμηθείτε, η κατανόηση και η ενσυναίσθηση είναι τα μεγαλύτερα δώρα που μπορείτε να προσφέρετε στο παιδί σας αυτή τη στιγμή.

Με την κατάλληλη υποστήριξη, υπομονή και εφαρμογή των κατάλληλων στρατηγικών, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να αντιμετωπίσει το άγχος αποχωρισμού με επιτυχία, δίνοντάς του τα εφόδια που χρειάζεται για να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία του. 

Το ταξίδι αυτό μπορεί να είναι γεμάτο προκλήσεις, αλλά οι ανταμοιβές – ένα παιδί που αισθάνεται ασφαλές και αγαπημένο – αξίζουν κάθε προσπάθεια!

Μέχρι τότε, διαβάστε εδώ όλες τις συμβουλές μας για τον ερχομό του νέου σας μωρού!